Dieta śródziemnomorska - jak czerpać z niej korzyści zdrowotne?
Od lat dieta śródziemnomorska jest znana ze swoich korzyści dla naszego zdrowia fizycznego i psychicznego, ale czym właściwie jest i jak działa?
Mówiąc prościej, dieta śródziemnomorska odnosi się do tradycyjnej diety regionów basenu Morza Śródziemnego oraz terenów gdzie uprawia się oliwki.
Kraje śródziemnomorskie są historycznie jednymi z najzdrowszych krajów na świecie, odnotowują stosunkowo niskie wskaźniki chorób układu krążenia i raka, a także dłuższą średnią długość życia.
Hiszpańska Fundacja Diety Śródziemnomorskiej, jedna z najbardziej wpływowych organizacji zajmujących się badaniem i promowaniem diety śródziemnomorskiej, definiuje dietę jako sposób na życie. Znalazło to odzwierciedlenie w stworzonej przez Fundację piramidzie diety śródziemnomorskiej.
W przeciwieństwie do bardziej znanych piramid żywieniowych, podstawa jest zbudowana z połączenia regularnych ćwiczeń fizycznych, odpoczynku, spotkań towarzyskich, codziennego przygotowywania posiłków z produktów sezonowych, lokalnych.
Jak wyjaśnia prezes fundacji, Francisco Martinez Arroyo, „dieta śródziemnomorska to nie tylko jedzenie, ale sposób na zrozumienie środowiska, wzajemne relacje, cieszenie się lokalną i sezonową konsumpcją oraz dalsze przekazywanie naszej historii i dziedzictwa kulturowego."
Elementy Diety Śródziemnomorskiej
Kolejnym podstawowym poziomem piramidy jest po prostu woda, sama lub w postaci naparów ziołowych. W ramach finansowanego przez Unię Europejską projektu MedDiet zaleca się picie co najmniej 1,5 do dwóch litrów wody dziennie.
Następnie w piramidzie znajdują się warzywa, których należy używać do każdego głównego posiłku (przy czym dwie porcje lub więcej na posiłek i przynajmniej jedna porcja surowa).
Na tym samym poziomie co warzywa pojawiają się owoce i zboża. Preferowane są produkty pełnoziarniste, ponieważ zawierają wiele cennych składników odżywczych i znacznie więcej błonnika. Również na tym poziomie znajduje się oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia extra virgin (EVOO). Oliwa z oliwek, a zwłaszcza oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia (EVOO) jest prawdopodobnie najbardziej znanym składnikiem diety śródziemnomorskiej. Oliwa z oliwek zawiera tłuszcze jednonienasycone. Odkrycie, że tłuszcze jednonienasycone mogą być korzystne, pochodzi ze słynnego badania Seven Countries Study z lat 60. XX wieku.
Okazało się, że ludzie w Grecji i innych częściach Morza Śródziemnego mają niski wskaźnik chorób serca pomimo diety wysokotłuszczowej. Jednak głównym tłuszczem w ich diecie nie był nasycony tłuszcz zwierzęcy powszechny w krajach o wyższym wskaźniku chorób serca, ale oliwa z oliwek extra virgin. Dodatkowo oliwa z oliwek extra virgin (EVOO) zawiera wyższe stężenia takich związków jak polifenole.
Na codziennym poziomie piramidy znajdują się oliwki, orzechy i nasiona, głównie do podjadania lub jako dodatki, które są dodatkowym źródła białka, witamin, minerałów i błonnika; oraz dwa razy dziennie porcje niskotłuszczowych produktów mlecznych.
Również na poziomie codziennym są zioła, przyprawy, cebula i czosnek. Nie tylko wzbogacają smak i aromat potraw, ale wykazano również, że wiele z nich ma pozytywny wpływ na układ odpornościowy dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym i przeciwgrzybicznym.
Stosowanie diety śródziemnomorskiej, w całości lub w części, jest niezwykle proste w porównaniu z szeregiem korzyści zdrowotnych, jakie może przynieść.